Recensie | Timbuktu (Merijn Wierenga)

Afgelopen week ging het Movies That Matter Film Festival van start met de film Timbuktu. Deze film van de Frans-Mauretaanse regisseur Abderrahmane Sissako werd al genomineerd voor een Oscar, maar verloor helaas de strijd van de Poolse film Ida. Desondanks krijgt de film internationaal veel aandacht en dat is niet onterecht. In het licht van de ontwikkelingen van IS en Boko Haram is de film brandend actueel. De film wordt zelf echter nergens extreem en blijft op een knappe wijze genuanceerd.

Titel: Timbuktu
Regisseur: Abderrahmane Sissako
Scenario: Abderrahmane Sissako & Kessen Tall
Cast: Ibrahim Ahmed, Abel Jafri, Toulou Kiki
Speelduur: 97 min
Genre: Drama

Kidane is vader van dochter Toya en woont samen met zijn vrouw net buiten Timbuktu. Deze stad is in handen van religieuze fundamentalisten die de strenge wetten van de sharia naleven. Dagelijks wordt er omgeroepen wat er wel en niet mag. Zo mag er geen muziek gemaakt worden, er mag niet worden gevoetbald en vrouwen mogen niet zonder handschoenen over straat. Kidane leeft relatief rustig buiten de stad totdat een van de koeien van zijn kudde wordt gedood en hij zelf te maken krijgt met de harde wetten van de jihadisten.

In de film van Sissako zijn de fundamentalisten niet zo stoer als ze zich doen voorkomen met hun grote wapens. De jihadisten zijn er van overtuigd dat ze ongenaakbaar zijn omdat zij deelnemen aan de jihad. In de moskee worden ze echter door de imam naar buiten gestuurd omdat ze hun schoenen nog aan hebben. In die kleine dingen zit de ironie en scherts waardoor de gewapende mannen wat kneuterig overkomen. Dezelfde mannen die het volk verbieden te voetballen komen de moskee binnen op sportschoenen en praten over het Franse en Spaanse voetbal.

Sissako laat de menselijkheid zien van de leiders die het harde regime uitvoeren, alsof ze niet beter weten. De soms luchtige toon wordt afgewisseld met rauwe beelden van straffen die worden uitgevoerd. Daardoor is dit niet een film die vervalt in clichés over de islam maar meer een beeld van een land waarin verschillende groepen met verschillende religies en talen moeizaam met elkaar samenleven.

Timbuktu

Dat Timbuktu, een stad waar van oudsher veel verschillende culturen relatief rustig samenleefde, nog steeds een prachtige stad kan zijn laat Sissako ook graag zien. De prachtige beelden van Sofian El Fani (La Vie d’Adèle) maken Timbuktu nog tegenstrijdiger en hierdoor vraag je je af waarom deze mensen zo gebukt moeten gaan onder een dergelijk beleid. In combinatie met een betoverende soundtrack zijn de beelden rustig, maar de kritiek is duidelijk.

Merijn Wierenga