Recensie | High Rise (Guus Tijssen)

A high jumper can fall deep…maar Ben Wheatleys film blijft hangen in het luchtledige. De film opent goed, maar liep niet storm. De kritieken lopen uiteen van daverend tot gewoonweg neerbuigend. Alles wijst erop dat dit een “gewone” film is, niks bijzonders, niets speciaals. Dat is een snel gemaakte vergissing, want hoewel de film nergens in uitschiet, is hij zeker niet standaard te noemen. De soundtrack van “ABBA!” is fantastisch, net zoals de prachtig neergezette sfeer van de jaren ’70. Het eerste uur van de film overtreft zelfs elke verwachting. En dan, terwijl in de film alle liften blijven hangen, lijkt het verhaal dieper en dieper te zakken. Het wordt steeds donkerder en rauwer totdat zelfs Wheatley de weg kwijt lijkt te zijn. Dus waar gaat de film nu eigenlijk over? Lees hier de recensie van High Rise door Guus Tijssen.

Titel: High Rise
Regisseur: Ben Wheatley
Scenario: Amy Jump, J.G. Ballard
Cast: Tom Hiddleston, Sienna Miller, Luke Evans, Jeremy Irons, Elisabeth Moss
Genre: Drama/Scifi
Speelduur: 119 minuten
Release: 30 juni 2016

Dr. Robert Laing (Hiddleston) gaat wonen in een enorme flat, een high-riser. Hij woont op ongeveer de middelste verdieping, de 25ste. Helemaal onderin wonen de laagste klassen, de rijkste en meest welbedeelde mensen wonen bovenin. Deze verschillende klassen blijven erg op zichzelf, hebben hun eigen feestjes en rituelen en Laing is de enige persoon die moeiteloos tussen deze klassen weet te bewegen. Hij leert ook de eigenaar Mr. Royal (Irons) kennen die het gebouw heeft ontworpen als een representatie van de samenleving. Er woont van alles wat. Deze mix loopt fout zodra het gebouw mankementen begint te vertonen. Eerst zitten alleen de lagere klassen zonder stroom maar langzaam kruipt chaos door het beton omhoog. Er is op dat moment al niet direct een verhaal of plot om te volgen, we zien gewoon wat er zich afspeelt in het gebouw, verteld door de ogen van Laing. Zo zien we eigenlijk Ballards (High Rise is zijn boek uit 1975) visie op atavisme, het behouden van eigenschappen uit vorige generaties. De dierlijkheid die in mensen boven komt als de nood hoog is en de seksuele lust die hieruit voort komt. Terwijl de lagere verdiepingen vechten om voedsel en veiligheid heersen Fellini-achtige bacchanalen op de bovenste etages.

high-rise_52010055_st_1_s-high

In dit verhaal over menselijk verval en de val van beschaving zijn soms fantastische oplossingen en metaforen te ontwaren. Zoals een geluidsman die klaagt over zijn laatste klus in Afrika, waar de apen stront naar hem gooide. Drie shots later zien we kinderen ijs van het balkon gooien, op de luxe auto’s ver beneden hen. Ook de eigenaar Royal die als een koning in zijn Penthouse woont, is een metafoor. Omgeven door prachtige tuinen, waar zelfs dieren doorheen lopen, woont en waant hij zich in het paradijs. Als een god leeft hij op zijn gebouw, zijn kind, dat hij heeft geschapen. Zijn vrouw wordt geïntroduceerd als herderin, en hijzelf in zijn tekenkamer werkend aan het volgende project. Hij en zijn vrouw zouden moeten hoeden over de mensen onder hen. Dit doen ze echter niet, want het zijn maar mensen, geen goden. En mensen, zo zien we in High Rise, kennen allerlei zwakten en tekortkomingen.

Mr. Royal ziet tegen het einde in dat hij “teveel” in het gebouw heeft willen stoppen en dit lijkt Wheatleys probleem ook te zijn. Hij stopt zijn film zo ontzettend vol details en ideeën dat het verhaal, die toch al lastig te ontwarren is, moeilijk te volgen wordt. Pas na een tweede kijkbeurt kon ik shots en scene’s koppelen aan elkaar. Dit heeft deels te maken met de beeldstijl, hoewel het licht en de kleuren fantastisch zijn, worden sommige details te weid of juist te close in beeld gebracht. In een film waarin al zo weinig verhaal zit, zou het prettig zijn om deze dingen juist duidelijk te krijgen, zodat men dát beetje plot nog kan volgen. Zoals Laing die niet naar een kale muur, maar blijkbaar (bleek na 2e bezoek) naar een punaise kijkt. Of dat Wilder (Evans) de hond in het zwembad heeft vermoord. Dit laatste wordt zelfs nog gezegd, maar de film zit zo vol en is zo chaotisch dat men vergeet op te letten. Er is teveel informatie en daardoor verdwijnen die beetjes verhaald die wél belangrijk zijn.

high-rise_52010055_st_3_s-high

De acteurs leveren topwerk, Tom Hiddleston houdt Laing mysterieus en moeilijk te lezen. Dit werkt erg sterk al zorgt het er ook voor dat de aandacht al snel gaat naar Luke Evans als Richard Wilder en Elizabeth Moss als diens vrouw Helen. Deze twee geven knap gestalte aan de Wilders die van lage komaf zijn. Indrukkend is dat ze maar enkele scene’s delen en toch geloofwaardig zijn als koppel. Ze spreken ook hetzelfde en dat terwijl Evans uit Wales komt en Moss afkomstig is uit America.

De film is visueel prachtig met een overdaad aan kostuums, kleuren en kaders en enkele sublieme slow-motion sequenties. Maar het is overdaad en als de zeepbel is gebarsten en de film is geëindigd zal menig kijker eens stevig zuchten. De film raast voort en om elke hoek bevind zich een nieuw idee dat nieuwe vragen op roept. Helaas worden niet alle vragen beantwoord en zoals de suïcidale man die bijna van de high-riser lijkt te zweven blijven ook enkele antwoorden hangen in de wind.

Guus Tijssen