Recensie | Een Man Die Ove Heet (Guus Tijssen)

A man called: “shut up and let me commit suicide!”… voor ongeveer 114 minuten lang, de andere twee minuten is Ove namelijk bezig om zijn auto te vergelijken met die van de buurman. Dat Scandinaviërs goed zijn in thrillers en politieseries en makkelijke meubels maken, dat wisten we al. Maar de laatste jaren komen er ook een paar erg sterke zwarte komedies uit de streek gerold. Een Man Die Ove Heet lijkt het nooit té zwart te willen maken en daar gaat hij de fout in.

Titel: Een Man die Ove heet (Zweeds: En man som heter Ove)
Regisseur: Hannes Holm
Scenario: Hannes Holm, Frederik Backman
Cast: Rolf Lassgård, Bahar Pars, Filip Berg, Ida Engvoll
Genre: Zwarte komedie
Speelduur: 116 minuten
Release: 23 juni 2016

Ove’s vrouw is overleden. Ze was alles voor hem; de nogal wereldvreemde man had zijn Sonja nodig om hem toegang tot de wereld te geven. Het duurt dan ook niet lang voordat Ove besluit zijn vrouw na te gaan, hij wil ook dood. Dat blijkt makkelijker gezegd dan gedaan, want Ove houdt nogal vast aan een aantal principes. Zo mogen er absoluut geen auto’s door de afgesloten wijk rijden en katten op zijn erf maken geen schijn van kans. Ove doet een koord rond zijn nek en gaat op een stoel staan. Hij stapt er net vanaf wanneer er een auto probeert te parkeren op het erf tegenover hem. Onhandig klimt hij terug op de stoel om die lastige mensen eens toe te schreeuwen. Het blijken nieuwe buren waarvan de vrouw een Arabische is, voor Ove een ongelooflijke bron van problemen.A-Man-Called-Ove-En-man-som-heter-Ove-2015-Hannes-Holm-3.106-photo-420

De film laat al direct een aantal steken vallen. We zien aan het begin en later opnieuw in enkele flashbacks, dat Ove ongelooflijk veel van zijn vrouw gehouden moet hebben. Ik vind het dan ook erg moeilijk te geloven dat Ove zich zo vaak laat onderbreken en er een aantal keer zelf voor kiest om zijn zelfmoord af te breken. Zelfmoord zou hem namelijk van alle problemen en lastige buurtgenoten af helpen en terug brengen naar zijn geliefde Sonja. Problem solved! Er zou natuurlijk geen film zijn zonder dit gegeven en richting het einde van de film wil Ove helemaal geen zelfmoord meer plegen, misschien heeft hij wel nooit dood gewild. Feit is dat ik hierover twijfel en dat is vast niet de bedoeling geweest van regisseur Hannes Holm. Hij had dan wellicht wat beter stil moeten staan bij zijn genre en stijlkeuze. Want de film lijkt niet echt een keuze te kunnen maken. Hij wordt nooit echt absurd genoeg om enkele absurde situaties toe te staan (vooral de sequentie met de cliniclown valt uit de toon), maar de film is ook niet dramatisch genoeg om me volledig mee te nemen in een toch wel zware vertelling. Een Man die Ove heet valt daardoor een beetje tussen wal en schip en daar lijkt vooral Rolf Lassgård (Ove) mee te worstelen. Hij won enkele prijzen voor zijn spel, dat op mij nogal theatraal over komt. Het contrast wordt vooral vergroot doordat we een jongere Ove zien in flashbacks, gespeeld door Filip Berg, die een heel andere toon heeft dan de latere oude Ove. Deze jonge versie is ongelooflijk principieel en lijkt zelfs een verstandelijke beperking te hebben. Het is de naam die deze twee karakters verbindt, anders had ik nooit geraden dat het een en dezelfde persoon moest zijn.

Bahar Pars, de Arabische overbuur speelt daarentegen fantastisch. Het zijn de momenten tussen haar en Ove waarin de film opbloeit. Regisseur Holm heeft eerder een soort Zweedse family Griswold (National Lampoons Vacation, 1983) erop uitgestuurd. Het is te merken dat hij goed geworden is in het opbouwen van familiale banden tussen karakters. De opbloeiende relatie tussen Ove en Parvaneh is zeer geloofwaardig en leuk om te volgen. Het is dan ook weer Ove zelf die de logica en het tempo van zijn ontwikkeling overboord gooit door een homoseksuele jongen aan het eind van de film in huis te nemen. Het is ontzettend jammer om te zien hoe de filmmakers dit soort clichés (Arabische vrouw, homoseksuele man) nodig hebben om het karakter van Ove kracht bij te zetten. De twee zijn dan ook gemakkelijke doelwitten voor een aantal voorspelbare grappen omtrent ras en seksualiteit, spijtig.

A-Man-Called-Ove-En-man-som-heter-Ove-2015-Hannes-Holm-4.825-photo-420

In Philomena (2013) wordt een conservatieve vrouw die overloopt met vooroordelen, geconfronteerd met de homoseksualiteit van haar overleden zoon, het doet haar niets. Dát is verrassend en origineel. In Adams Apples (Adams æbler, 2005) worden een priester en een crimineel bij elkaar gezet. Geen enkele grap is voorspelbaar en alle vooroordelen worden juist ontweken. Men moet bij een zwarte komedie een situatie zo pijnlijk mogelijk opbouwen en dan met een onverwachte twist die spanning wegnemen. Volledig over de top gaan kan ook, maar er moet iets gebeuren.

Net als het karakter Ove staat Een Man Die Ove Heet een beetje stil, er zitten geen twists in, er wordt amper spanning opgebouwd en er gebeurt gewoon te weinig om me te blijven boeien. De 100-jarige Man Die Uit Het Raam Klom En Verdween (2013) was ook al zo’n Zweedse film die in eigen land een megasucces was. Maar ook al komen deze films uit het hoge noorden, met zijn stikkende sauna’s en ijskoude winters, ik krijg het er warm noch koud van.

Guus Tijssen