Recensie | Beyond Sleep (Immy Verdonschot)

Afgelopen woensdag was het al de openingsfilm van het Internationaal Film Festival Rotterdam: Beyond Sleep. De nieuwe film van Boudewijn Koole, welke gebaseerd is op het boek van Willem Frederik Hermans. Een boek dat wel eens als onverfilmbaar is bestempeld. Maar Koole, die eerder geprezen werd om zijn film Kauwboy, ging de uitdaging aan.

Titel: Beyond Sleep
Regisseur: Boudewijn Koole
Scenario: Boudewijn Koole (gebaseerd op Nooit meer slapen van W.F. Hermans)
Cast: Reinout Scholten van Aschat, Pal Sverre Hagen, Anders Baasmo Christiansen, Thorbjorn Harr
Speelduur: 106 Minuten
Genre: Drama, boekverfilming
Release: vanaf 11 februari 2016 in de bioscoop

Beyond Sleep gaat over de overlevingstocht van de jonge geoloog Alfred Issendorf die in het moerassige noorden van Noorwegen op zoek gaat naar meteorieten. De ambitieuze Alfred hoopt dat zijn naam door deze reis aan een belangrijk wetenschappelijk bewijs zal worden verbonden. Op deze manier probeert hij het werk van zijn vader voort te zetten, die tijdens zijn eigen onderzoeksproject om het leven is gekomen. Alfred zoekt, struikelt en moet afzien op de wrede toendra van Noord- Europa. Verlossing vindt hij pas op de grens van waanzin.

Rauwe werkelijkheid

Het eerste waar je mee te maken krijgt in deze film is de rauwe werkelijkheid: zo eet Alfred (Reinout Scholten van Aschat, onder andere bekend uit De Heineken Ontvoering) een rauwe vis, waar hij de kop nog af moet bijten. Wat deze scène zo rauw maakt, is het geluid erbij. Ieder geluid, van het breken van de kop tot het eten van de rauwe vis is heel erg aanwezig. Dit alles wordt de rest van de film wat verzacht, maar blijft aanwezig. Van het irritante gezoem van muggen tot het doorbruggen van de woeste wildernis. En dat terwijl de middernachtzon ook nog eens voor een groot gebrek aan slaap zorgt.

Noorwegen

De kracht van de woeste wildernis in Noorwegen is dat het er prachtig uitziet. Zo heeft regisseur Boudewijn Koole ervoor gekozen om deze landschappen en de mooie natuur ten volste te laten zien. Van heerlijke zon, tot de regenachtige dagen en bijna onbeklimbare bergen tot ontembare rivieren, waar Alfred dan ook verschillende keren met aarzeling doorheen moet gaan. Maar hij onderneemt de reis natuurlijk niet alleen. Zijn metgezellen zijn Qvigstad (Thorbjorn Harr, onder andere bekend uit Vikings), Mikkelsen en zijn eigen gids Arne (Pal Sverre Hagen, eerder te zien in Ragnarok), die echter veel bekwamer zijn om het landschap te doorkruisen. Iets wat Alfred dwars blijft zitten. Zelfs wanneer hij wegzakt in het moeras en er bijna niet uitkomt, roept hij niet om hulp. Het is zijn doorzettingsvermogen die iedere scène steeds meer naar voren komt.

Buitengesloten

Communicatie is een belangrijk onderdeel van Beyond Sleep. Dit uit zich in de filosofisch gesprekken, als ook in de situaties waarin de onderzoekers bekeren. Het belangrijkste is dan ook hoe gekmakend zo’n reis kan zijn. Alfred voelt zich vaak buitengesloten wanneer de rest in het Noors praat. Hij probeert zich in gesprekken te mengen en de groep bij te houden, al doet hij duidelijk onder voor de rest. Terwijl hij vaak achteraan loopt, praat hij niet alleen in zichzelf, maar ook tegen zichzelf. Zo telt hij onder andere de steppen die hij zet en gaan zijn gedachtes door in extremen.

Halve gezichten

Wat de film echter het meest bijzonder maakt zijn de stilistische keuzes die Koole heeft gemaakt. Hoe maak je een onverfilmbaar boek verfilmbaar? Hoe werk je met beelden en gedachten? De slapeloosheid en moedeloosheid van slaaptekort is goed in beeld te brengen wanneer je Alfred naast Arne legt, die als een blok in slaap valt. Maar hoe erg Alfred in zijn hoofd zit, merk je vooral op de momenten dat hij alleen is en onder andere met zichzelf praat. Wat overigens een knap staaltje acteerwerk is van Scholten van Aschat. Daarnaast werkt Koole met extreme close-ups en laat hij slechts gedeeltes in beeld zien, zoals een half gezicht. Dit alles werkt goed samen met de mentale toestand waarin Alfred verkeert.

Een leuke film kan je Beyond Sleep niet noemen. Een interessante en bijzondere film daarentegen wel. Voor iedereen die met het boek Nooit meer slapen is groot geworden en hierin geïnteresseerd is, is de film zeker een aanrader. Daarnaast zijn de sterke stilistische keuzes en mooie beelden van het landschap goede redenen om de film te bezoeken. Mocht je nu niet de kans krijgen om de film tijdens het IFFR te bezoeken, wees dan gerust want vanaf 11 februari draait de film in de reguliere bioscopen.

Xoxo,

Immy.