Recensie | Paranoia (Sandro Algra)

Heb je wel eens nagedacht over hoe het leven zou zijn als je 24 uur per dag bekeken werd? Wat als de technologie daarvoor al bestaat en ook reeds wordt toegepast? Wat als deze in de verkeerde handen terecht komt? Natuurlijk heb je dat gedaan, je hoeft Nineteen Eighty-Four niet te hebben gelezen om dit uitgemolken concept te kennen. Toch kan het geen kwaad om een moderne draai te geven aan dit doemscenario, zeker in een tijd waarin de National Security Agency (NSA) hier werkelijkheid van lijkt te maken. Regisseur Robert Luketic baseerde de film Paranoia op de gelijknamige roman (2004) en bestseller van Joseph Finder. Met deze achtergrond lijkt het niet zo moeilijk om een film te maken met voldoende interessante elementen.

Titel: Paranoia
Regisseur: Robert Luketic
Scriptschrijver: Jason Dean Hall, Barry Levy en Joseph Finder
Hoofdrollen: Liam Hemsworth, Gary Oldman, Harrison Ford, Amber Heard, Josh Holloway, Richard Dreyfuss, e.a.
Genre: Drama, Thriller
Speelduur: 106 min

Greed is Good

In een openingsmonoloog vertelt de hoofdpersoon ons over zijn kijk op de maatschappij: in het verleden werkte men hard om in de loop der jaren een carrière op te bouwen. Maar de tijden veranderen. Tegenwoordig moet een mens zijn kansen grijpen, of hij zal voor de rest van zijn leven blijven steken in de lage inkomensklassen. Op dit punt leek de film qua thematiek verdacht veel op Wall Street van Oliver Stone. Het leek een film te worden die roekeloos kapitalisme aan de kaak stelt, een verhaal waarin een individu zijn onschuld verliest wanneer hij wordt meegesleurd in het harde bedrijfsleven.

Het doorsnee fotomodel

Sinds de dood van zijn moeder leeft Adam Cassidy (Liam Hemsworth) samen met zijn vader Frank (Richard Dreyfuss). Frank was ooit een hardwerkende arbeider, maar vanwege zijn wankele gezondheid moet hij nu onderhouden worden door zijn zoon. Adam is vastbesloten om nooit als zijn vader te worden. Hij werkt bij het grote telecombedrijf Wyatt Corp en hoopt ooit een leidende rol te spelen in de wereldwijde elektronicabranche.

Er is niks mis met een beetje ambitie, wij hebben allemaal onze eigen ‘Amerikaanse’ droom. Daarom is een personage als Adam zo aantrekkelijk voor Hollywood: hij moet de doorsnee Amerikaan voorstellen waar we ons allemaal mee kunnen identificeren. Hier zit ook het eerste knelpunt van de film: Liam Hemsworth straalt weinig van dit alles uit. Met zijn knappe kop en zijn six pack zou je denken dat hij een carrière als boyband-zanger achter de rug heeft. Als hij nog wat karakter had gehad dan zou dat niet zoveel uitmaken, maar hij heeft weinig weg van een charismatische man van de straat.

Bill Gates vs Steve Jobs

Na een mislukte pitch worden Adam en zijn computerfreakbende ontslagen bij Wyatt Corp. Als gevolg gebruikt Adam de bedrijfscreditcard om zijn vrienden op een extravagant feestje te trakteren. Voor zo’n intelligente jongen kon ik me echt niet voorstellen hoe hij daarmee weg dacht te komen. Zijn baas Nicholas Wyatt (Gary Oldman) laat dit ook zeker niet onopgemerkt. Gek genoeg doet hij geen aangifte maar besluit hij Adam via chantage te betrekken bij zijn kwaadaardig complot.

Adam wordt ingezet om te infiltreren bij Wyatt Corp’s grootste concurrent Trion, geleid door Wyatt’s voormalige mentor Jock Goddard (Harrison Ford). Doet Adam dit niet, dan riskeert hij een gevangenisstraf, werkt hij mee dan krijgt hij een half miljoen plus aandelen. Geen moeilijke keuze zou je denken, maar zoals gewoonlijk zit er een addertje onder het gras: Adam en zijn geliefden worden op de voet gevolgd. Met elke foute beslissing kan hij hun leven in gevaar brengen.

Iets meer lef!

Paranoia is een film die zijn kansen niet goed benut. Om te beginnen hadden ze veel meer uit de casting kunnen halen. De Hollywood-veteranen spelen zeer onderontwikkelde rollen, vooral de karakters van Richard Dreyfus en Gary Oldman zijn erg eendimensionaal. Alleen Harrison Ford is nog interessant om naar te kijken. Zijn rol is weliswaar voorspelbaar maar hij komt nog wel geloofwaardig over als meedogenloze zakenman, bedekt met een laagje vaderfiguur.

Wat de film vooral mist is lef. Ik had vaak het gevoel dat de schrijvers niet ver genoeg durfden te gaan. Adam is de Bud Fox (van Wall Street) van deze film, de antiheld die arrogant wordt van geld en daarbij zijn vrienden verwaarloost. Toch zie je hem nooit echt die transformatie ondergaan. Hij doet de mensen om hem heen wel pijn, maar ik had niet het gevoel dat hij daar veel aan kon doen: hij heeft immers geen andere keus. Bovendien wordt hij ook makkelijk weer vergeven.

Angstaanjagend zijn de slechteriken niet. Ze dreigen veel maar de “ongelukken” die ze veroorzaken, zijn redelijk mild. Het zijn mediagiganten, dan zouden ze ook op een creatieve manier hun apparaten kunnen toepassen. Ze beperkten zich echter tot camera’s, microfoons en tracking-software. Als je ziet wat studenten tegenwoordig kunnen hacken, dan verwacht je ook niet dat Adam en zijn maatjes moeite zullen krijgen met het verslaan van deze multinationals.

Niks bijzonders

Moraal van het verhaal: verwaarloos je vrienden niet en luister naar je eerlijke vader. Hij heeft altijd gelijk. “Makkelijk geld verdienen” klinkt te mooi om waar te zijn, het levert je slechts een tripje naar de bajes op (*Spoiler* behalve als je Liam Hemsworth bent, dan kom je er nog redelijk goed van af).

Paranoia bevat redelijk veel ideeën, maar ze zijn behoorlijk slap uitgewerkt. Alle elementen zijn al in andere films behandeld, maar dan beter. Het gevolg is een saai verhaal zonder verassingen. Het camerawerk was af en toe wel strak maar verder excelleert de film op geen enkel punt. De vraag ‘hoe zal hij hier nou uitkomen?’ hoefde ik nooit aan mezelf te stellen, en dat is zeer kwalijk voor een psychologische thriller. Ik miste de spanning, het schokeffect en de daadwerkelijke “paranoia”.

★☆☆☆☆

Sandro Algra