Blog | You Me Her = Us? (Martine Mussies)

Romantische komedies, wie kent ze niet? Lekker in je onesie met Ben & Jerry’s op de bank, wegzwijmelen bij de knappe man en de mooie vrouw. Die bijvoorbeeld eerst niks van elkaar moeten weten om uiteindelijk als een blok voor elkaar te vallen (wat ik om me heen helaas vaker andersom zie). Of: die allerlei obstakels in de buitenwereld moeten overwinnen om uiteindelijk lang en gelukkig te leven (althans, dat denken de personages op dat moment zelf). Sinds het begin van de film is de zogenaamde “romcom” een populair genre, dat diende ter identificatie voor heteroseksuele, monogame, cis-gender kijkers (en hun verwachtingen onrealistisch hoog maakte. En toen kwam begin dit jaar op de Nederlandse Netflix ineens een alternatieve romcom, over polyamorie:  You Me Her.

Polyamorie is hot. En dan bedoel ik niet (alleen) in 18+ films. Steeds vaker hoor en lees je over mensen die buiten de gebaande huisje-boompje-beestje-paden zoeken naar een manier om zichzelf te realiseren. Simone van Laarloos schreef “Het Monogame Drama“. En ook op de Nederlandstalige televisie wordt het bespreekbaar gemaakt, bijvoorbeeld door Roos Reijbroek (in “Je zal het maar zijn!“, door Philippe Geubels (zoals zijdelings in deze komische sketch met serieuze ondertoon) en door Peter R. de Vries (die een open huwelijk heeft).

 

Maar wat is polyamorie precies? De Nederlandstalige Wikipedia definieert het als volgt (juli 2017):

“[Polyamorie] staat voor een levenswijze waarin men open staat voor het hebben van meer dan één liefdesrelatie tegelijkertijd, waarbij ruimte is voor seksualiteit, op de voorwaarde dat dit gebeurt in openheid en eerlijkheid en met medeweten en instemming van alle betrokkenen. Er wordt een groot belang gehecht aan ethiek en goede communicatie tussen partners en vaak ook met de partners van partners.”

Twee jaar geleden hielp ik journaliste Angela Poll met haar onderzoek “Liefdeshippies”, over de framing van polyamorie in de media. In de geschreven media, welteverstaan, want een mainstream TV-serie over dat onderwerp was er destijds nog nauwelijks. Het kwam even voorbij in House of Cards en je had natuurlijk al wel Big Love en Sister Wives over polygamie (tussen één man en meerdere vrouwen), maar net zoals we nog steeds minder romcoms hebben over homo’s dan over hetero’s, moest je naar leuke films over poly met een lichtje zoeken. Als het al voorbij kwam (zoals in deze films) was het vaak op een negatieve manier, zoals in The Unbearable Lightness of Being (met de prachtige muziek van Leoš Janáček, maar dat terzijde). Dat hiaat werd ook opgemerkt door scenarioschrijver John Scott Shepherd. Zijn idee? “Gewoon, een realistische, opgewekte romantische komedie over echte mensen, met echte banen en echte gevoelens, voor wie drie misschien wel beter werkt dan twee.” aldus Remke de Lange in Trouw. En dat werd Netflix’ veelbesproken You Me Her.

* Deze bespreking bevat spoilers *

De serie draait rond getrouwde dertigers Jack en Emma Trakarsky (gespeeld door Greg Poehler en Rachel Blanchard), uit suburbia Portland, Oregon. Door hun drukke werk en in bed ruftende hondje is de erotiek langzaam uit hun leven verdwenen. In een poging om hun seksleven te herwinnen en eventueel een kind te verwekken, besluiten ze Izzy in te huren (Priscilla Faia), studente psychologie, part-time escort, grappig, mooi, slim én sexy. Al na de eerste ontmoeting blijkt het veel te goed te klikken om het bij een zakelijke overeenkomst te houden. Aan het eind van seizoen één besluiten ze een “trouple” te zijn (van trio en couple) en daarna moeten de Trakarsky’s hun weg vinden door het mijnveld van barmhartige buren met zeer smalle sociale normen en vooroordelen, terwijl ze tegelijkertijd moeite hebben met hun eigen gevoelens en onzekerheden. Langzaam maar zeker went het drietal steeds meer aan de onbekende dynamiek van een polyamoreuze relatie.

De serie is mooi gefilmd, goed geacteerd en ademt een heerlijke jaren ’90 sfeer. Gezellige koffietentjes, een leuke disco en een herkenbare middelbare school maken het plaatje af. Goede bijrollen van onder meer Jennifer Spence en Melanie Papalia. De driehoek is ook duidelijk, dit is meer dan een avontuurtje, dit is een liefdesrelatie volgens de criteria van Robert Sternberg: passie, intimiteit en toewijding. Is daarmee het doel – “een realistische, opgewekte romantische komedie over echte mensen” – dan bereikt? Dat weet ik niet. Komisch is de serie zeker en romantisch bij vlagen ook. Maar realistisch? Zelf vind ik het nogal vreemd dat er zo weinig overleg plaatsvindt tussen de drie onderling. Dat “grote belang [van] communicatie” dat polyamorie volgens Wikipedia definieert mis ik totaal. Het echtpaar praat een beetje met elkaar, Emma praat soms met een vriendin, Jack praat met zijn broer (wat meestal betekent: zijn broer leest hem de les). Maar een serieus gesprek met zijn drietjes, zonder drugs en/of alcohol is schaars. Als er weer eens bonje is – want hoe verder in de serie, hoe meer drama’s – duiken Jack en Izzy het bed in, om er na de goedmaakseks al pratend achter te komen dat er feitelijk niks is veranderd en dus ook niks goedgemaakt. Ook zou ik me als Izzy behoorlijk het derde wiel aan de wagen voelen, wanneer het echtpaar waar je een relatie mee op aan het bouwen bent zoveel voor je beslist zonder je in dat proces te betrekken. Overigens doen de Trakarsky’s dat onderling ook, zo was het Emma die zonder overleg met Jack aan Izzy voorstelde dat laatstgenoemde wel bij het echtpaar in zou kunnen trekken.

Hoe komt het dat de serie zo wereldvreemd op me overkomt? In de gesprekken met Angela Poll werd ik me bewust van de verschillende narratieven waarbinnen over polyamorie geschreven werd. Deze zijn te styleren tot zes negatieve frames, die Angela van passende namen voorzag. Jammer genoeg zie ik ze ook allemaal terug in You Me Her. Het Rupsje Nooitgenoegframe, bijvoorbeeld wanneer Jack mot heeft met de twee dames thuis en romantische ontmoetingen met zijn ex-geliefde. Het Slachtofferframe, als Jack bang is (en door zijn broer en vrienden wordt gemaakt) dat Emma meer lesbisch is dan hetero. Het Indringerframe, dat Izzy de relatie van het echtpaar kapot zal maken. Het Abnormaalframe, waar Jack en Emma mee worstelen als ze tegen elkaar zeggen dat het toch niks voorstelt met Izzy en vooral zakelijk moet zijn. Het Veroordelingsframe, omdat alle buren, vrienden en collega’s hun niet erg positieve meningen niet onder stoelen of banken steken. Het Slecht-voor-de-kinderenframe, wederom door de diverse mensen om het trouple heen. De door Angela bedachte positieve frames, zoals het Verrijkingsframe, komen maar heel sporadisch in beeld en als ze er al zijn, vaak in de erotische scènes waarbij de hoofdpersonen onder invloed zijn van alcohol of drugs.

De makers van You Me Her benadrukken in interviews vaak dat ze met deze serie een bijdrage willen leveren aan openheid, bewustwording en diversiteit. Dat is een nobel streven, alleen krijg je als kijker door de frames waarbinnen het verhaal verteld wordt een weliswaar komisch, maar tegelijkertijd niet erg positief beeld van polyamorie. Ik vraag me af of dat erg is. Op zich lijkt aandacht me sowieso positief; doordat Netflix deze serie aanbiedt zullen veel mensen na gaan denken over non-monogamie en daarover met elkaar in gesprek gaan. Een goede vriend, die mediaspecialist is, Rachid Finge nuanceert mijn optimisme: “Netflix is dan eigenlijk niet zo’n sterk voorbeeld.” Het is volgens hem dan wachten tot de serie op YouTube komt. “YouTube is laagdrempeliger, zowel voor de kijkers als de producent.” Om Nederlandse “non-mono’s” ook een stem geven in de receptie van iets wat hen zou moeten representeren, legde ik mijn twijfels voor aan enkele leden van de Utrechtse praatgroep De Meerminners, die Roos Reijbroek in 2013 oprichtte. Wat vinden zij van deze serie? Herkennen zij zichzelf en/of anderen in het beeld?

Marilyn in elk geval niet: “een hetero stel (met “bi-schierige vrouw”) en een bivrouw die daarbij op losvaste basis aanhaakt. Dat is geen poly. Dat is avontuur zoeken.” en die ongelijkwaardigheid blijkt ook voor andere Meerminners het grootste struikelblok. Ze wezen me erop dat er veel sprake is van “couple privilege” en dat Jack & Emma een schoolvoorbeeld zijn van “unicorn hunting“. In de woorden van Joy wordt “de non-mono een beetje gepresenteerd om hun relatie te ‘fixen’ en af te leiden van het feit dat ze ontevreden in het leven zijn”.

 

Verder irriteert het de Meerminners dat de serie behoorlijk wat nadruk legt op het seksuele aspect van de trouple-relatie. Ik zou het zelf ook leuk gevonden hebben als Emma, Izzy en Jack een leuk uitje zouden hebben, bijvoorbeeld naar een pretpark, naar een restaurant, naar een museum of concert… maar we zien ze vooral in de slaapkamer. En áls ze dan al eens uit gaan, naar een disco, lukt het ze niet het gezellig te houden, maar voelt Jack zich direct buitengesloten, waarna de buren dat gevoel in hem aanwakkeren. Vervolgens komt er weer goedmaakseks. “Het hele beeld dat neergezet wordt is naar mijn mening erg stereotype: poly-mensen willen alleen maar meer seks om het spannend te houden. Ik vergelijk het maar met de vroege representatie van homosexuelen in de media; luidruchtige ‘relnicht’ en de uber-butch lesbienne met een utility belt om…” aldus Joy. Ook Iris herkent zich niet in de serie: “een hoop drama gezeik en een ruggengraatloze man.” maar dat drama is juist wat het voor Diederik herkenbaar maakt, “juist de struggles er omheen en hoe het zich steeds meer vormt vind ik erg ok.” Een ander punt van kritiek dat Iris uit is de verdeling van de spannende scènes over de drie hoofdpersonages: “Veel vrouwen sexy en spannend, terwijl de man een beetje bekaaid eraf komt.” Dat laatste kan Joy beamen: “Er zijn veel meer expliciete scenes tussen de twee dames dan met dame en heer…..beetje jammer, maar het doet mij gelijk denken dat dat is om de hetero-cis-man te vangen om de serie te kijken.”

Conclusie? Joy: “het is een okay begin, yay er is een serie over non-mono”. Maar Mila ziet vooral de gemiste kansen: “Such an interesting idea, but such bad storylines. No real conversation about anything, no reflection. It was like watching a teenie series. And yes, an unpleasant tinge of hetero-stereotypes and pleasing possible male viewers with lots of sexy scenes between the women. If that’s a representation of poly in the media, then maybe it’s better not represented. Where is all the amazing relationship and internal work that makes poly so outstanding?” Diederik houdt hoop voor in seizoen drie: “het groeit steeds meer naar “echt” poly toe.”

Al met al vind ik You Me Her een mooi gemaakte serie en vind ik het positief dat het verhaal in dit romcom-formaat veel mensen bereiken kan (bijvoorbeeld later via YouTube). De oneliners zijn vaak grappig en de serie-op-zijn-best is te zien als een parodie op de ’90 romcom. Door You Me Her zullen hopelijk meer mensen gaan nadenken over polyamorie, alleen ligt het gevaar op de loer dat de representatie van de trouple juist vooroordeelbevestigend werkt. Dat is problematisch, want zoals Emiel het verwoordt, “beeldvorming in de media is zo belangrijk als het gaat om draagvlak voor bijvoorbeeld adequate wetgeving.” Hopelijk nemen de kijkers You Me Her met een flinke schep zout en zet de serie aan tot een goede discussie, waarin we ons bewust zijn van de negatieve frames waarmee polyamorie nog omkleedt is.

Martine Mussies