Het is vaak lastig om een volwassen persoon een animatiefilm aan te raden. ‘Tekenfilm’ is nog altijd een woord dat we associëren met vermaak voor de jeugd. Uiteraard leent animatie zich goed voor kinderfilms. Kinderen hebben nou eenmaal veel met koddige poppetjes en kleurvolle omgevingen. Dat is echter niet het enige wat je met animatie kunt bereiken. Het is een medium waarmee een artiest zijn wildste fantasieën tot leven kan brengen: een ideaal medium voor volwassen humor, drama en lugubere beelden. Hierbij presenteer ik de eerste 5 van 20 animatiefilms die je beter kunt kijken wanneer de kleintjes al naar bed zijn. Bij dit lijstje heb ik gelet op de kwaliteit, de criteria die het tot volwassene films maken en de status die deze films hebben gekregen.
20 Fritz the Cat (1972)
Laat ik beginnen met een paar films die ik niet aan iedereen zou aanraden maar die desondanks noemenswaardig zijn. Ralph Bakshi’s debuutfilm was de eerste animatiefilm met een X-rating (vroeger de hoogste rating). Deze verfilming van Robert Crumbs comic draait om de avonturen van een jonge kat in de wilde jaren 60: een tijdperk van vrije seks en drugsgebruik. Dat jouw kinderen deze film te zien zouden krijgen was werkelijk de grootste nachtmerrie voor ouders.
Heeft het de proef des tijds doorstaan? Een goede film kan ik het niet noemen: de animatie is erg grof en het plot springt van de hak op de tak. De puberale humor kan best leuk zijn, maar voor die enkele scenes zou ik de hele film niet opnieuw uitzitten. Voor de moderne samenleving bevat het nog altijd wel choquerende elementen, zoals de keuze om Afro-Amerikanen als zwarte kraaien af te beelden en politieagenten als varkens. Je moet Fritz the Cat vooral zien als een tijdcapsule, het was een tijd waarin we nog niet het internet op konden om vieze tekenfilmpjes te zien.
19 Final Fantasy: The Spirits Within (2002) & Final Fantasy VII: Advent Children (2005)
Je zult merken dat deze lijst amper 3D-animatiefilms bevat. Filmmaatschappijen zijn nog altijd niet overtuigd dat er een niche bestaat voor een ouder publiek, en volgens mij is er ook geen kaskraker om het tegendeel te bewijzen. Als de eerste hyper-realistische CGI-film had Final Fantasy: The Spirits Within dit kunnen worden, maar het bleek een ramp voor de box office en leidde tot de ondergang van Square Pictures. Wat ging er mis? Deze generieke sci-fi film had simpelweg niets te maken met wat de Final Fantasy franchise zo goed maakt. Je zou bijna niet geloven dat het door dezelfde mensen was geproduceerd als de games. Het is jammer: op visueel vlak was deze film voor zijn tijd baanbrekend, en alleen daarvoor is het wellicht al het kijken waard. Ik durf zelfs te zeggen dat het niet eens zo slecht is als veel mensen beweren. Maar ach… de film is zijn titel niet waard, en dat is al een zonde op zich.
Square Enix leerde zijn les en maakte voor de fans vervolgens Final Fantasy VII: Advent Children. Leuke film… als je Final Fantasy VII hebt gespeeld. Voor andere mensen is het plot echter onmogelijk te volgen. De aankomende titel Final Fantasy XV zal ook gekoppeld worden aan een film. Laten we hopen dat Final Fantasy XV: Kingsglaive wel een goede introductie zal worden voor een nieuw publiek.
18 Heavy Metal (2001)
Wanneer een jonge nerd een mysterieuze bol naar huis meeneemt wordt hij naar een andere dimensie getransporteerd. In deze wereld is hij een gespierde krijger en een magneet voor naakte babes. Dit is slechts één van de 12 verhalen die we zien in Heavy Metal. De hele film is een reeks tiener fantasieën met alles erop en eraan: aliens, raceauto’s, oorlogsvliegtuigen en heel veel grote borsten. Het zou me niet verbazen als het script was geschreven door een groepje puberjongens die een avondje bij elkaar waren gekomen om een paar jointjes op te roken. Ondanks het gebrek aan een sterk of samenhangend narratief is deze psychedelische B-film wel het kijken waard voor de verschillende animatiestijlen. En het spreekt voor zich dat een film die gebaseerd is op verhalen uit Heavy Metal Magazine een super strakke soundtrack heeft.
17 Wizards (1977)
Na een reeks controversiële films en nog vóór de afgeraffelde The Lord of The Rings (1978) wilde Ralph Bakshi voor de verandering een fantasiefilm voor de hele familie maken. Of dat doel is bereikt denk ik helaas niet. Wizards bevat Nazi-symbolisme, bloedige vuurgevechten en een fee waarvan je de tepels door haar schaarse kleding heen kunt zien. Deze bizarre elementen maken het wel uniek voor een fantasiefilm. Hoeveel films binnen dit genre spelen zich nou af na een nucleaire oorlog? Oké, tegenwoordig is het een cliché geworden… mede dankzij de Mad Max-franchise. Bedenk wel dat deze film eerder uitkwam.
Veel Bakshi-films laten je met een leeg gevoel achter. De ideeën zijn meestal sterk maar niet goed uitgewerkt, en zijn overmatig gebruik van rotoscoop leidt vaak tot een slordig product. Bij Wizards is de soms amateuristische productie eerder te vergeven vanwege de luchtige toon en meer cartoonlijke stijl. Bakshi heeft al een script geschreven voor een mogelijk vervolg. Ik ben wel benieuwd naar wat hij zou kunnen doen met moderne technieken en een hoger budget.
16 The Animatrix (2003)
Oké, vanaf hier worden de films pas echt interessant. Na het onverwacht gigantisch succes van The Matrix (1999) kregen The Wachowski Brothers alle ruimte om hun film uit te bouwen tot een complete franchise. De twee sequels die hierop volgden stelden behoorlijk teleur, maar tegelijk werd ook een spin-off geproduceerd om het verhaal 0van een complete mythologie te voorzien. The Animatrix is een collectie van korte animatiefilms, geproduceerd door Amerikaanse en Japanse filmmakers (waaronder The Wachowski’s en Square Pictures).
De kwaliteit van deze verhalen varieert nogal. Het segment The Second Renaissance, over de oorsprong van het computerprogramma The Matrix, zit vol met gratuite griezelige beelden en allegorieën waarvan de subtiliteit geheel ontbreekt. Een coherent plot ontbreekt eveneens. In Beyond (mijn favoriet segment) ontdekt een groepje kinderen een verlaten spookhuis waar de natuurkundige wetten worden verbogen. Ze weten niet dat het hier om een glitch in The Matrix gaat. Iets wat alle korte films wel met elkaar gemeen hebben is dat ze er fantastisch uitzien. De verschillende animatiestijlen zijn allemaal rijk aan kleur, detail en energie. Het uitzitten van de film is eigenlijk alsof je een kunstgalerij van verschillende artiesten maar wel met een overkoepelend thema bezoekt. Het is ook een verrijking van het Matrix universum, je ziet dat er eigenlijk oneindig veel scenario’s mogelijk zijn in dit wereldje. Deze spin-off is met afstand het beste vervolg op de originele film, en het zou heel gaaf zijn als men hier ooit een serie van zou maken.
Bonus: Fantastic Mr. Fox (2009)
De stop-motion verfilming van Fantastic Mr. Fox zie ik vaker terugkomen in dergelijke lijstjes. Als Roald Dahl fan vond ik deze film inderdaad ‘fantastisch’. Maar ik geloof zelf dat kinderen er net zoveel van kunnen genieten, zo niet meer.
Lees ook het volgende deel van dit lijstje. Daarin bespreek ik titels als Beavis and Butt-Head Do America en ook de vraag of we meer volwassene Disneyfilms nodig hebben.
Sandro Algra
GESCHREVEN DOOR
